MEHMET ALİ AĞAKAY

Mehmet Ali Ağakay, (d. 1893 Girit, Hanya - ö. 21 Ekim 1965 Ankara) Türkçe sözlük ve deyimlerin derlenmesine katkıları olan dilbilimci ve hekim.

İlköğrenimini Hanya'da, ortaöğrenimini İzmir'de tamamladıktan sonra Askeri Tıbbiye'ye girdi. Bu öğrenimi sırasında Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı'nın çıkması nedeniyle, öğrenimini yarıda keserek savaşlara hekim yardımcısı olarak katıldı. Kafkas Cephesi'ndeki yararlıklarından ötürü "Harp Madalyası" ile ödüllendirildi.
I. Dünya Savaşı sonrası, yarım kalan Tıbbıye eğitimini 1917'de tamamladı. Yükseköğrenimi sırasında Fransızca öğrenerek, çocukluğunda Girit'te öğrendiği Rumca'sına bir ikinci yabancı dil ekledi.
1920 yılında Kurtuluş Savaşı'na katıldı. Hekim olarak çeşitli görevlerde bulundu. Savaş sırasında tifüse yakalandı, bir buçuk yıl kadar bu hastalığın sıkıntılarını çekti ve yine bu hastalık sonucu ayağının aksamaya başlaması nedeniyle, beşinci dereceden harp malûlü sınıfına alındı. Savaş sonrasında İstiklâl Madalyası'na hak kazandı.
Cumhuriyetin ilan edilmesi birlikte Kilis, Tefenni, Bozüyük hükümet tabiplikleri ile yurdun çeşitli yörelerinde görevlerde bulundu. Bozöyük'e gitmeden önce Bedahat Hanım'la evlendi. Bir oğlu, bir kızı oldu. Ancak oğlunu ortaokul son sınıftayken bir bisiklet kazasında, iki yıl sonra da eşini kaybetti.
Anadolu'daki görevlerinden sonra İstanbul'da Gureba Hastahanesi göz hastalıkları asistanlığı, Türk Talebe Yurdu müzakereciliği, Besni Trahom Mücadele hekimliği ve İstanbul Yatılı Okullar göz hekimliği görevlerinde bulundu.
Bir günlük gazetede, dil üzerine yazdığı yazılarla Atatürk'ün dikkatini çekti. 1936'da Türk Dil Kurumu'na girdi ve Terim Kolu başkanı oldu. 1937 - 1947 yılları arasında, 5.6.ve 7. Dönem CHP Gaziantep milletvekili olarak TBMM'de bulundu. 1942 - 1962 yılları arasında ise Türk Dil Kurumu Sözlük Kolu başkanlığı yaptı.
Mehmet Ali Ağakay, 1965 yılında Ankara'da vefat etti.

ESERLERİ

Türkçe Felsefe Terimlerinin Dil Bakımından Açıklanması Dolayısıyla Bazı Kelime Yapı Yolları (1943)
Türkçe Sözlük (1945)
Türkçede Mecazlar Sözlüğü (1949)
Türkçede Yakın Anlamlı Kelimeler Sözlüğü (1956)
Fransızca-Türkçe Sözlük (1962)
Atatürk'ten 20 Anı (1963)

KAYNAKLAR

MEHMET ALİ AĞAKAY - Neşe Atabay (T.D.K.Yayınları, 1982)
BÜYÜK LAROUSSE - Cilt 1 Sayfa: 175
ANA BRITANNICA - Cilt 1 Sayfa: 183





KAYNAKÇA: http://tr.wikipedia.org/wiki/Mehmet_Ali_A%C4%9Fakay

HİKMET DİZDAROĞLU

Hikmet Dizdaroğlu (d. 1 Nisan 1917, Zile - ö. 22 Aralık 1981, Ankara), Türk yazar, edebiyat araştırmacısı ve dilbilimci.

Erzurum Öğretmen Okulu'nu (1937) ve Gazi Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümü'nü bitirdi (1939). Çeşitli illerde Türkçe ve edebiyat öğretmenliği yaptı (1939-49). Müdürlük, Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Dairesi'nde raportörlük (1960-65), Gazi Eğitim Enstitüsü'nde Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenliği, Türk Dil Kurumu'nda Terim Kolu başkanlığı görevlerinde bulundu (1965-71). Çeşitli dergilerde inceleme, tanıtma, eleştiri türlerinde yazılar yazdı.

ÇALIŞMALARI

MONOGRAFİLER

Namık Kemal (1952)
Cenap Şahabettin (1952)
Abdülhak Hamit (1953)
Şinasi (1954)
Ataç (1962)
Ömer Seyfettin (1964)
Müftüoğlu Ahmet Hikmet (1964)
Ahmet Rasim (1965)

DİĞER

Huzuri (1949)
Türkçede Sözcük Yapma Yolları (1962)
Türkçede Fiiller (1962)
Dilcilere Saygı (1965)
Halk Şiirinde Türler (1969)
Tümcebilgisi (1976)





KAYNAKÇA :http://tr.wikipedia.org/wiki/Hikmet_Dizdaro%C4%9Flu

NOAM CHOMSKY

 (d. 7 Aralık 1928) ABD'li dilbilimci, filozof, tarihçi, mantıkçı, aktivist, siyasi eleştirmen ve yazar.

7 Aralık 1928'de Philadelphia, Pensilvanya'da doğdu. Rus göçmeni William Chomsky'nin oğludur.N. Chomsky Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde dilbilim profesörüdür. Kendi ismiyle adlandırdığı Chomsky Hiyerarşisi’ni geliştirmiştir. Dilbilimine olan katkısı Davranışçılık kuramının eleştirisinde çok etkili olmuştur. Ayrıca bilişsel bilimin popülaritesini artırmıştır. Dilbilimsel çalışmalarının yanı sıra Kuzey Amerika’nın en önemli sol politikacı entelektüellerinden biri sayılır. Vietnam Savaşı’ndan itibaren ABD’nin dış ve ekonomik politikalarında dünyaca tanınan katı bir eleştirmendir. 1992 yılında gerçekleşen Sanat ve İnsan Hakları Takdirnamesi’nde, 1980 ve 1992 yılları arasında dünyanın en çok alıntı yapılan yaşayan insanı seçilmiştir. Noam Chomsky Anarko-sendikalizme sempati ile bakan bir sol liberteryendir [1] ve Dünya Endüstri İşçileri Vakfının bir üyesidir.
Babası İbranice öğretmeniydi, ve Ortaçağ İbranice dilbilgisi üzerine hazırlanan bilimsel bir dergiyi çıkarmaktaydı. İlk eğitimini Philadephia'daki Oak Lane Country Day Okulu'nda ve Central Lisesi'nde aldı. 1940 ile 1945 yılları arasında New York şehrinin anarşist-sosyalist Yahudi entelektüel cemaatinin çalışmalarıyla haşır neşir oldu ve Arap-Yahudi işbirliği için çalışmak üzere İsrail'e göç etmeyi planladı.
Eğitimine dilbilim, matematik ve felsefe çalışacağı Pensilvanya Üniversitesi'nde devam etti. 1945-50 yılları arasında Pensilvanya Üniversitesi öğrencisiydi ve dilbilimi öğrenimine başladı. Bu süre zarfında, Zellig Harris'in "Yapısal Dil Biliminin Yöntemi" adlı kitabının düzeltmeleri üzerine çalıştı ve Harris'in siyaset üzerine görüşlerine karşı sempati duymaya başladı. Radikal-empirist bir felsefeci olan Nelson Goodman'ın öğrenciliğini de yaptı. 1951 yılında Goodman'ın Genç Araştırmacı Bursu önerisini kabul ederek Harvard Üniversitesi'ne gitti.
1953 yılında Chomsky, Avrupa'ya seyahat etti. Bu gezi sırasında, yapısal dilbilimini şekillendirme girişiminin işe yaramayacağına karar verdi; çünkü dil oldukça soyut, doğuştan edinilen (İngilizce: generative) bir olguydu. Bundan sonraki çalışmalarının bu olgunun modellenmesi ile ilgili olması gerektiğine karar vermişti. 1955 yılında Pensilvanya Üniversitesi'nden doktora derecesini aldı; ancak bu dereceyi elde etmesini sağlayan araştırmaların çoğunu 1951-55 yılları arasında Harvard Üniversitesi'nde gerçekleştirdi. Doktora derecesini almasından bu yana Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde çalışmaktadır; şu anda Modern Diller ve Dil bilimi bölümündeki Ferrari P. Ward Başkanlığı görevinde bulunmaktadır. Noam, 24 Aralık 1949'da (şu anda Harvard Üniversitesi'nde profesör olan) Carol Schatz ile evlendi. Çiftin iki kız ve bir erkek çocukları vardır.
Noam ününü dilbilimi alanında kazandı. Dilbilimin bazı tarihsel ilkelerini İbranice uzmanı olan babası William'dan edinmiştir. Aslında, yüksek lisans derecesi için gerçekleştirdiği ilk araştırmaları konuşulmakta olan modern İbranice hakkındaydı. Pek çok başarısının arasında en ünlü olanı, modern mantığa ve matematiksel temellere olan ilgisinden kaynaklanan üretici dil bilgisi (ing. generative grammar) üzerine olan çalışmalarıdır. Bunun sonucunda, bunu üretici dil bilgisini doğal dillerin tanımlamasına uygulamıştır. Öğrenci olarak, Noam Pennslyvania Üniversitesi dilbilimi profesörü olan Zellig Harris'ten oldukça etkilenmiştir. Zellis'in siyasi görüşlerine olan sempatisi, onu dilbilimi alanında yüksek lisans eğitimi görmeye yönlendirmiştir.
Noam her zaman siyaset ile ilgilenmiştir ve onu dilbilimi alanına çeken şeyin siyaset olduğu söylenir. Sosyalizm ve anarşizme doğru olan siyasi eğilimi, kendi deyişiyle radikal New York Yahudi cemaati nden kaynaklanmaktadır. 1965'ten beri ABD dış politikasının önde gelen eleştirmenlerinden birisi olmuştur. Amerika'nın Vietnam'a karışmasına karşı öne sürülen en önemli argümanlardan kabul edilen Amerikan Gücü ve Yeni Mandarinler makalelerinden oluşan kitabını yayınlamıştır.
Chomsky, akademik alanda saygı görmüş ve pek çok defa onurlandırılmıştır. Londra Üniversitesi ve Chicago Üniversitesi tarafından Onursal Doktorluk ile ödüllendirilen Chomsky, aynı zamanda dünyanın birçok yerinde konferanslara davet edilmiştir. 1967'de Berkeley'deki California Üniversitesi'nde Beckman Konferansı'nı vermiştir. 1969'da ise Oxford Üniversitesi'nde John Locke Konferansı'nı ve Londra Üniversitesi'nde de Sherman Anma Konferası'nı vermiştir.
Kasım 2005 ve Haziran 2008 tarihlerinde ABD'den Foreign Policy ve İngiltere'den Prospect dergilerinin internet üzerinden okuyucu anketleri ile oluşturduğu Dünyanın ilk 100 entellektüeli listelerinde, 2005 yılında 1., 2008 yılında 11. sırada yer almıştır.

YAŞAMI

Chomsky 7 Aralık 1928’de William Chomsky ve Elsie Simonofsky’nin oğlu olarak dünyaya gelmiştir. 1945 yılında Pensilvanya Üniversitesi’nde felsefe ve dilbilimi alanında eğitim almaya başlamıştır. Hocaları arasında önde gelen dilbilimciler Zellig S. Haris ve felsefeci Nelson Goodman’dır. Chomsky’nin anarşist çalışmaları 1940’lı yıllardan sonra şekillenmeye başlamıştır. En önemlilerinden birisi İspanya İç Savaşı sırasındaki karşıt anarşist beyanlarıdır.
1950’li yılların başında birkaç yıl Harvard Üniversitesi’nde eğitim almıştır. 1955 yılında ise Pensilvanya Üniversitesi’nde dilbilimi alanında doktora unvanı elde etmiştir. ‘The Logical Structure of Linguistic Theory’ (Dilbilim Teorisinin Mantıksal Yapısı) isimli doktora çalışmasında düşünceleri geliştirmeye yönelik araştırmalar yapmıştır. Bunu 1957 yılında Linguistik alanında en çok tanınan kitabı ‘Syntactic Structures’da (Sentaktik Yapılar) belirtmiştir.
Doktorasından sonra asistan profesörlüğüne atanmıştır. 1961’den sonra Massachusetts Teknoloji Enstitüsü, Dilbilimi ve Felsefe alanında ordinaryüs olmuştur. 1960’dan bu yana dilbilimi alanındaki çalışmaları dünyaca tanınmaktadır. Bununla birlikte bu alanda en önemli kuramcılardan birisi olarak kabul edilmektedir. Noam Chomsky 1949 yılından beri Dilbilimci Carol Chomsky ile evlidir.

Noam Chomsky’nin Dilbilimine Akademik Etkileri

Noam Chomsky doğal dilleri anlamlarına göre kategorize etmiştir. Kategorize etme eylemini, özel dil ifadelerini meta dil yardımı ile adlandırarak yapmıştır. Meta dilden ayrılarak gelişen gramer sınıfları bir hiyerarşide bölümlere ayrılabilir; bu, günümüzde Chomsky Hiyerarşisi olarak adlandırılır. Chomsky’nin bu çalışmaları dilbiliminin temel yapı taşlarını oluşturur. Resmi diller ve Chomsky Hiyerarşisi bilişim evresinde, özellikle karmaşa teorisi ve derleyici yapıların oluşumunda, önemli bir rol oynamıştır. Steven Pinker gibi modern araştırmacılar Chomsky’nin yöntemleri üzerine kendi çalışmalarını yürütmüşlerdir.
Alan Turing’in çalışmalarıyla beraber doğal dillerin matematiksel bir bakış açısıyla ulaşılabilir olduğu yapısal bir alan ve biçimlendirme yöntemi meydana getirilirken makine çevirisi esas itibariyle mümkün kılınmıştır.
Doğal dillerin matematiksel olarak formüllendirilmesi işlemi, Bilgisayar Dilbilimi adı altında oluşan yeni araştırma alanının ortaya çıkmasını sağlayan Chomsky, doğal dillerin matematiksel yollarla tanımlandığı teorileri ile Turing’in üretici dönüşümlü gramer teorisinin eksiksiz oluşunun kanıtlanmasından sonra dilbilimciler tarafından eleştirilere maruz kalmış ve bilişsel olarak benimsenmiştir. Eleştirilere maruz kalan Chomsky, sözde engellerle kendi dilbilgisi özelliklerini sınırlandırmıştır. Bu ve Goverment, Binding ve Minimalist Program gibi sonraki gramer teorileri, gerçi kusursuz olarak formüllendirilmemiştir ve birleşmeye dayalı LFG (Lexical Functional Gramer) ve HPSG (Head-Driven Phrase Structure Gramer) kuramlarının yanında Bilgisayar Dilbilimi için hala ikinci derece rol oynar.
Noam Chomsky 1965 yılından bu yana Amerika’nın dış politikasını ağır bir şekilde eleştiren sol eğilimli muhaliflerin başında gelir. Amerika’nın dış politikası üzerine yaptığı konuşma kayıtları hem kitap hem CD olarak çoğaltılmıştır. Bunlardan birisi ‘Label Alternative Tentacles von Jello Biafra’dır.
Chomsky, Edward S. Herman ile birlikte kitle iletişim araçları vasıtasıyla kapitalist ortamı haberlerle biçimlendirerek, yönetim ve üst tabakanın onları önemsemesinde rol oynayan propaganda modeli üzerine çalışmıştır.

Dilbilimine Olan Katkıları

Chomsky’nin ilk kitabı ‘Syntactic Structures’, onun doktora çalışması olan ‘Logical Structure of Linguistic Theory’nin kısaltılmış, yeniden düzenlenmiş bir özetidir. Bu kitapta Chomsky dönüşümsel gramer teorisini okuyucusuna takdim etmiştir. Bu teoride anlam ifadelerini (kelime, cümle grubu ve cümlelerin) kullanmıştır ve bu ifadelerin yüzeysel metinlerde kurduğu bağlantının, metinlerde soyutsal anlam derinliği yarattığını belirtmiştir. (Yüzeysel ve anlamsal derinlik yapıları arasındaki açık olarak görünen fark bugün şimdiki benzer teorilerde artık kullanılmamaktadır). Kuralları yapılandırırken, ifadelerin oluşumu ve yorumlanması, deyim yapılarının oluşumunda etki sağlar. Dolayısıyla sonu belli dilbilgisel kurallarla ve sözcüklerle sınırsız sayıda, önceden hiç söylenmemiş cümlecikler oluşturulabilinir. Cümleleri bu şekilde oluşturma yeteneği insanoğlunun doğuştan gelen bir yeteneğidir ve insanoğlunun genetik yapısının belli bir kısmıdır. Bunu da Chomsky ‘Evrensel Gramer’ olarak adlandırmıştır. Bu bizim biyolojik ve bilişsel bir özelliğimizdir ve bu özelliğimizden tam olarak haberdar değilizdir ve çok azımız bu özelliği bilir.
Chomsky’nin teorileri farklı alanlarda köklü bir şekilde kullanılmıştır. Bazı yayınları:
1981 Goverment & Bindung (GB)
1992 Minimalistisches Program (MP)
1994 Bare Phrase Structure (BPS)
2001 Derivation By Phase (DBP)
Chomsky’nin 1990’lı yılların başından bu yana yaptığı güncel teorilerden en fazla kullanılan, talep edilen teori ‘Evrensel Gramer’dir. Dilbilgisel esaslar dillerde belirlenir ve doğuştan gelen bir yetenekle parametreler vasıtasıyla beyinde kategorize edilir. Bu parametrelere bağlı olarak diller dilbilgisel niteliklerini gösterir ki bunlar artık ek olarak öğrenilmez.
Chomsky’nin çocukların dil öğrenimi ile ilgili araştırmaları da vardır. Bir dil öğrenmeye başlayan bir çocuk, öncelikle dilin sözcüksel yapılarını ve morfemlerini edinir.
Chomsky’nin yaklaşımları birden çok gözlemlerle beslenmiştir. Ona hayret verici gelen, çocukların dil öğrenme hızıdır. Devamında, dünyanın her yerinde çocukların benzer bir şekilde dil öğrendiğini fark etmiştir. Buna bağlı olarak da yine dünyanın her yerinde çocukların dil öğrenirken benzer hatalar yaptığını tespit etmiştir.
Chomsky’nin düşünceleri çocuk dilleri üzerine araştırma yapan alanlarda çok büyük bir etkiye sahiptir. Yine bu alanda araştırma yapan bilim insanalarını her ne kadar bazen zıt düşünceler olsa da etkilemiştir.,

Üretici Gramer

Chomsky’nin genellikle üretici gramer olarak adlandırılan sözdizimi teorisi, özellikle Amerika Birleşik Devletleri dışında yer alan bilim insanları tarafından tartışılmıştır Chomsky’nin sözdizimsel analizleri son derece soyut ifadelerdir. Bu analizler somut dillerdeki dilbilgisel ve dilbilgisel olmayan modellerin sınırlarının özenli bir şekilde incelenmesine dayanır. Bunun gibi dilbilgisel hükümler anadil konuşucusunda bulunur. Dolayısıyla dilbilimciler anadil üzerine yoğunlaşır veya dünyada akıcı bir şekilde hüküm süren İngilizce, Fransızca, Almanca, Hollandaca, İtalyanca, Japonca veya Çince gibi dillere odaklanırlar. Bazen üretici dil analizleri bir dil üzerine uygulandığında ve önceden üzerinde çalışılmamışsa, beklenildiğinin tam tersine başarısızlıkla sonuçlanabilir. Yeni bir dil araştırılırken, Üretici Gramer’in taslağı üzerinde sayısız düzeltmeler yapılabilinir.
Evrensel dile yönelik (bütün dillerde olan ifadeler) talepler zamanla artmaktadır. Örneğin 1990’lı yıllarda Kayne’nin büyün dillerde ortak özne, fiil, nesne düzeninin olması önerisi, 1960’lı yıllarda akla uygun olmayan bir öneriydi. İşlevsel – tipolojik anlayış veya dil tipolojilerine yönelik görüşler, dillerin çeşitliliğine yönelik araştırmaların odak noktası olmuştur.
Chomsky’nin başlangıcını sağladığı bu teori zamanla yeni araştırmalarla genişletilerek bu metodu takip etmek için ana dilde araştırmalar yapılmış ve zamanla kullanılan dillerde imgeler bulunmuştur.

Chomsky Hiyerarşisi

Chomsky her ne kadar insan dillerini anlamada anahtar kişi olarak görünse de, aslında biçimsel diller üzerindeki çalışmalarıyla tanınmıştır. Onun hiyerarşisi, biçimsel dilbilgisinde oluşan ifade güçlüklerini kategorize eder. Her sınıf, biçimsel dillerde söz öbekleriyle başka cümlecikler oluşturabilir.
Chomsky, hiyerarşisinde dilin bazı yönlerinin sınıflandırılması için daha zorlayıcı ve karmaşık dilbilgisi yapılarının olması gerektiğini savunmuştur. Örneğin; düzenli bir dil, İngilizce morfolojisini tanımlayabiliyor iken, İngilizce söz dizimini tanımlamakta yetersiz kalmıştır. Chomsky Hiyerarşisi dil biliminde teorik bilgiler sağlaması yönünden ön plana çıkması ile beraber şekil benzerliği ve dilbilimindeki bu tür konularla ilgili bilgisayar teorilerinde de büyük önem taşır.

Chomsky’nin Dil Bilimi Teorilerine Karşı Oluşan Görüşler

Chomsky dilbilimi alanında görüşleriyle en gözde kuramcı olmasına rağmen, bu alanda yaptığı araştırmalar ve görüşleri ile sürekli eleştiri almıştır. Chomsky’nin görüşlerine alternatif olarak önde gelen dilbilimciler George Lakoff ve Mark Johnson’dur.
Bu iki dilbilimcinin bilişsel dilbilimsel çalışmaları, Chomsky’nin öncülüğünü yaptığı teorilerin ilerlemesinde önemli rol oynamıştır, ancak bazı çizgilerde belirgin bir şekilde Chomsky’nin görüşlerinden uzak kalmıştır. Lakoff ve Johnson özellikle Chomsky’nin teorilerindeki yeni kartezyenci eklemeleri reddetmişlerdir ve teorilerde ne kadar algı sunulmuşsa da Chomsky’nin tarafında bulunmamayı tercih etmişlerdir.
Konnektivistler, psikoloji alanında Chomsky’nin teorilerine karşılık olarak yeni fikir hareketleri başlatmışlardır. Ludwig Wittgenstein, Saul Kripke gibi filozoflar Chomsky’nin hümanist algılara yönelik görüşlerini yalanlamışlar ve bazı kesimleri olumsuz yönde etkilemişlerdir.
Buna benzer olarak filozoflar Chomsky’nin soyut, akılcı görüşlerini görüngüsel, var oluşçu ve yapısal terimlerle kabul etmemişlerdir. Chomsky’e karşı oluşturulan zıt kutupların başında Hubert Dreyfus’dur. Dreyfus yapay zekâ kavramına karşı bitmez tükenmez eleştirileri ile tanınır.

Bibliyografya

Dil Bilimi

Chomsky (1951). Morphophonemics of Modern Hebrew. Master's thesis, University of Pennsylvania.
Chomsky (1955). Logical Structure of Linguistic Theory.
Chomsky (1955). Transformational Analysis. Ph.D. dissertation, University of Pennsylvania.
Chomsky, Noam, Morris Halle, and Fred Lukoff (1956). "On accent and juncture in English." In For Roman Jakobson. The Hague: Mouton
Chomsky (1957). Syntactic Structures. The Hague: Mouton. Reprint. Berlin and New York (1985).
Chomsky (1964). Current Issues in Linguistic Theory.
Chomsky (1965). Aspects of the Theory of Syntax. Cambridge: The MIT Press.
Chomsky (1965). Cartesian Linguistics. New York: Harper and Row. Reprint. Cartesian Linguistics. A Chapter in the History of Rationalist Thought. Lanham, Maryland: University Press of America, 1986.
Chomsky (1966). Topics in the Theory of Generative Grammar.
Chomsky, Noam, and Morris Halle (1968). The Sound Pattern of English. New York: Harper & Row.
Chomsky (1968). Language and Mind.
Chomsky (1972). Studies on Semantics in Generative Grammar.
Chomsky (1975). The Logical Structure of Linguistic Theory.
Chomsky (1975). Reflections on Language.
Chomsky (1977). Essays on Form and Interpretation.
Chomsky (1979). Morphophonemics of Modern Hebrew.
Chomsky (1980). Rules and Representations.
Chomsky (1981). Lectures on Government and Binding: The Pisa Lectures. Holland: Foris Publications. Reprint. 7th Edition. Berlin and New York: Mouton de Gruyter, 1993.
Chomsky (1982). Some Concepts and Consequences of the Theory of Government and Binding.
Chomsky (1982). Language and the Study of Mind.
Chomsky (1982). Noam Chomsky on The Generative Enterprise, A discussion with Riny Hyybregts and Henk van Riemsdijk.
Chomsky (1984). Modular Approaches to the Study of the Mind.
Chomsky (1986). Knowledge of Language: Its Nature, Origin, and Use.
Chomsky (1986). Barriers. Linguistic Inquiry Monograph Thirteen. Cambridge, MA and London: The MIT Press.
Chomsky (1993). Language and Thought.
Chomsky (1995). The Minimalist Program. Cambridge, MA: The MIT Press.
Chomsky (1998). On Language.
Chomsky (2000). New Horizons in the Study of Language and Mind.
Chomsky (2000). The Architecture of Language (Mukherji, et al, eds.).
Chomsky (2001). On Nature and Language (Adriana Belletti and Luigi Rizzi, ed.).
Chomsky, N. & Place, U.T. (2000). "The Chomsky-Place correspondence 1993-1994". Edited, with an introduction and suggested readings, by T. Schoneberger. The Analysis of Verbal Behavior, 17, 7-38.

Bilgisayar Bilimleri

Chomsky (1956). Three models for the description of language. I.R.E. Transactions on Information Theory, vol. IT-2, no. 3: 113-24.

Türkçe Çeviriler

Noam Chomsky (2011), (Wolfgang B. Sperlich), Yapı Kredi Yayıncılık.
Noam Chomsky Bir Muhalifin Yaşamı (2001), (Robert F. Barsky), Doğan Kitapçılık.
Noam Chomsky ile İki Saat (2003), (Denis Robert, Weronika Zarachowicz ), Plan B Yayınları

Filmler

Manufacturing Consent: Noam Chomsky and the Media, Director: Mark Achbar and Peter Wintonick (1992)
Last Party 2000, Director: Rebecca Chaiklin and Donovan Leitch (2001)
Power and Terror: Noam Chomsky in Our Times, Director: John Junkerman (2002)
Distorted Morality — America's War On Terror?, Director: John Junkerman (2003)
Noam Chomsky: Rebel Without a Pause (TV), Director: Will Pascoe (2003)
The Corporation, Director: Jennifer Abbott and Mark Achbar (2003)
Peace, Propaganda & the Promised Land, Directors: Sut Jhally and Bathsheba Ratzkoff (2004)

Türkçeye Çevrilmiş Eserleri

Dille İlgili Kitapları

Bilgi Sorunları ve Dil-Managua Dersleri (2009), (Çeviren: Veysi Kılıç), BGST Yayınları, 234 s.
Dil ve Zihin (2001), Ankara, Ayraç Yayınevi. (Language and Mind kitabının çevirisi), (2011) Bilgesu Yayıncılık.
Dil ve Sorumluluk (2002) , Ekin Yayınları. (Language and Responsibility kitabının çevirisi)
Doğa ve Dil Üzerine (2010) Sözcükler Yayınevi.

Diğer Yayınları

11 Eylül (2002), Om Yayınevi.
11 Eylül ve Sonrası Dünya Nereye Gidiyor? (2002), Aram Yayınları.
Amerikan Müdahaleciliği (2001), Aram Yayınları.
Batı'nın Yeni Standartları Kosova, Doğu Timor ve Dünyaya Hükmeden Yeni Kuşak (2002), Everest Yayınları
Demokrasi Gerçek ve Hayal (2001), Pınar Yayınları.
Demokrasi ve Eğitim, (editör: C.P. Otero), Bgst Yayınları.
Demokratik İdeallerin Çöküşü (1997), Pınar Yayınları.
Dünya Düzeni: Eskisi Yenisi (2000), Metis Yayınları.
Düşük Yoğunluklu Demokrasi Yeni Dünya Düzeni ve Yeni Politik Güçler (1995), (Samir Amin, Andre Gunder Frank ile birlikte), Alan Yayıncılık
Halkın Sırtından Kazanç (2000), Om Yayınevi.
Hayaller ve Umutlar (2011) Yarın Yayıncılık.
İktidarı Anlamak(2007),Aram Yayınları, (2010) Bgts Yayınları.
Kader Üçgeni (1993), İletişim Yayınevi.
Korsanlar ve İmparatorlar Gerçek Dünyada Uluslararası Terörizm (1991), Akademi Yayınları.
Medya Denetimi Immediast Bildirgesi (1995), Tümzamanlar Yayınları.
Medya Gerçeği (1999), Tümzamanlar Yayınları.
Medya Gerçeği (2002), Everest Yayınları.
Modern Çağda Entellektüellerin Rolü (1994), Pınar Yayınları.
Sam Amca Ne İstiyor İkinci Dünya Savaşı'ndan Günümüze Amerikan Politikaları (2000), Minerva Yayınları.
Sömürgecilikten Küreselleşmeye Ütopya Yayınevi
Terörizm Efsanesi (1999),(Edward S. Herman, Gerry O'Sullivan, Alexander George ile birlikte) Ayraç Yayınevi.
Terörizm Kültürü (2002), Pınar Yayınları.
Yaşam ve Ölüm Arasında Gazze (2011), Bgts Yayınları.
Yeni Dünya Düzeninde Yalanlar ve Gerçekler (2000), Mavi Ada.
Yeni Dünya Düzeninde Yalanlar ve Gerçekler Sarmal Yayınevi.

Ödüllerinden Seçmeler

1984 Amerikan psikoloji örgütüne bilimsel katkı ödülü
1988 Kyoto ödülü
1996 Berlin- Brandenburg Bilim ödülü
2004 Carl- von – Ossietzky çağdaş tarih ve Oldenburg politika ödülü
2005 Dünya çapında entelektüel ödülü
2006 Uppsala üniversitesi doktora ödülü

“Entelektüel olmak herkese bir çağrıdır: Bu şu anlama geliyor, insanlık için önemli olan sorunları çözmede herkesin kendi aklını kullanması. Bazı insanlar yöneldikleri doğrultuda yol almak için yeterince konformisttir, güçlüdür ve ayrıcalıklıdır. Bu durumda kimse, hiçbir şekilde bir taksi şoföründen daha entelektüel olamaz. Bu taksi şoförü tesadüf eseri aynı şeyleri düşünen ve muhtemelen daha akıllı, ama daha az yüzeysel olan birisidir, çünkü bu gücün bir sorunudur." -NOAM CHOMSKY, 2002 (ENGL.) (14)
“… Demokratik toplumların halkı, manipülasyon ve dıştan kontrol edilmeyi önlemek amacıyla akli öz savunma için kurlar aramalı…” —NOAM CHOMSKY, IN MEDIACONTROL.




           KAYNAKÇA: http://www.felsefe.gen.tr/avram_noam_chomsky_kimdir.asp
                                  www.wikipedia.org

HAGOP VAHRAM ÇERÇİYAN

Hagop Vahram Çerçiyan İstanbul Robert Koleji'nde bir matematik, coğrafya, ve kaligrafi profesördü. Çerçiyan Mustafa Kemal Atatürk'ün imzasını tasarlaması yaptı.

HAYATI

Ermeni asıllı, Hagop Vahram Çerçiyan bir Türk eğitimciydi. Kaligrafi öğrenmek için ABD'ye gitti.ABD'den geri dönünce Robert Koleji'nde hocalık yaptı. Onun 25,000 öğrencilerin bir kaç tanesi Bülent Ecevit, Selim Sarper, Turgut Menemencioğlu, ve Kasım Gülek olmuş.


Atatürk'ün imzası:Atatürk Çerçiyan'in kaligrafdaki uzmanlığı duyduğunda Çerçiyan'dan bizzat 5 adet imza ömeğinden istemiş. Atatürk bunun "K. Atatürk" olanı seçti.

MİRASI

Hagop Çerçiyan'in oğlu Dikran Çerçiyan göre Türkiye'de uzun yıllar bu konunun üzerine sünger çekildiğini bundan dolayı Çerçiyan büyük bir üzüntü yaşadığını söyledi.[2] Dikran Çerçiyan söyler, "Bazıları babamı unutmak için çabalıyorlardı. İmza yaratıcısı olarak başkaları kendileri tanıtmak için çalıştı. Ama gerçeği her zaman kazanır."




KAYNAKÇA: www.wikipedia.org

DOĞAN NACİ AKSAN

Doğan Naci Aksan (d.1929, İzmir - ö.12 Mayıs 2010, Ankara[1]) Türk dilbilimci, eğitimci.

HAYATI

Aksan, İzmir'de doğmuş Ankara Yenişehir Mimar Kemal İlkokulu'nda öğrenci olmuş, Elazığ da orta öğrenimini sürdürmüş, 1948'de Ankara Atatürk Lisesi'nden sonra Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinden 1952 yılında mezun olmuş ve aynı yıl Dil Tarih Coğrafya Fakültesi'nde akademik kariyerine asistan olarak başlamıştır. 1972 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nde (DTCF) dilbilim profesörü olmuştur. Aktif eğitimcilik ve öğretim üyeliği yaşamını 1996 yılında emekli olarak tamamlamıştır.
Türkiye'de Dilbilimin kurucusudur. Aksan, akademik kariyeri dışında Türk Dil Kurumu'nda Dilbilim ve Dilbilgisi Kolu Başkanlığı gibi görevlerde de bulunmuştur. Türk Anlambiliminin önemli temsilcilerindendir.
Türkiye Bilimler Akademisi'nin 1998 Yılı Hizmet Ödülü'nü de almıştır. Prof. Dr. Doğan Aksan, uzun süreli hastalığının ardından 12 Mayıs 2010 tarihinde, 81 yaşında Ankara'da vefat etmiştir.

ESERLERİ

-Anlambilimi ve Türk Anlam bilimi (1971)
-Tartışılan Sözcükler (1976)
-Her Yönüyle Dil - Ana Çizgileriyle Dilbilim (2 cilt, 1977-1982)
-Türkçenin Gücü (1987)
-Şiir Dili ve Türk Şiir Dili (1993)
-Türkçenin Sözvarlığı (1996)
-Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi (1998)
-Halk Şiirimizin Gücü (1999)
-En Eski Türkçenin İzlerinde (2000)
-Türkiye Türkçesinin Dünü, Bugünü, Yarını (2000)
-Cumhuriyet'in Çocukluk, Gençlik Yılları ve Bugün (2001)
-Dil Şu Büyülü Düzen (2003)





KAYNAKÇA: www.wikipedia.com

TÜRKÇE'NİN DÜNYA DİLLERİ ARASINDAKİ YERİ

KAYNAKÇA: https://www.youtube.com/watch?v=GBjAQMGl2CU

BESİM ATALAY

Ahmet Besim Atalay (1882, Uşak - 7 Kasım 1965), Türk dilbilimci, yazar ve siyasetçi.

Dârü’l-Muallimîn mezunudur. Ankara, Konya Öğretmen Okulu Müdürlükleri, Maraş, İçel, Niğde Maârif Müdürlükleri, Silifke Müdafaa-yı Hukuk Cemiyeti Kuruculuğu, Türk Dil Kurumu Merkez Heyeti Üyeliği ve Saymanlığı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi ve Polis Enstitüsü Ögretmenliği, Yazarlık, TBMM I. Dönem Kütahya, II. III. ve IV. Dönem Aksaray, V., VI. ve VII. Dönem Kütahya Milletvekiliği ile I. Dönem Maârif ve İrşâd Encümenleri Reisliği, III. Dönem Kütüphane Encümeni Reisliği yapmıştır.

HAYATI

Özellikle dilbilimi alanındaki çalışmaları ile tanınmış olan Besim Atalay, Uşak Rüştiyesi’ni bitirdikten sonra Uşak’ta medrese eğitimi gördü. 1905'te İstanbul’a giderek Şehzadebaşı Camii'nin ünlü hocası Hacı Ahmet Efendi'nin derslerini izledi, 1909'da medrese diploması (icazet) aldı. 1912'de Yüksek Öğretmen Okulu'nu bitirdi. Konya Öğretmen Okulu’nda öğretmenlik; Trabzon, Ankara Öğretmen okullarında müdürlük; İstanbul Darüşşafaka Lisesi’nde öğretmenlik yaptıktan sonra Konya Öğretmen Okulu Müdürü oldu. Maraş, İçel ve Niğde’de milli eğitim müdürlüğü yaptı.

İstiklal Savaşı'yla siyasete atıldı. Silifke’de Müdafaa-yı Hukuk Cemiyeti’ni kuranlar arasındaydı; Kurtuluş Savaşı’nı destekleme çalışmalarını Uşak’ta sürdürdü.1920'de Kütahya bağımsız milletvekili olarak TBMM’ne girdi ve sonra Aksaray ve Kütahya milletvekillikleri ile toplam yedi dönem sürdürdü.

Milli Eğitim Bakanlığı’nda Kültür Müdürlüğü görevi yaptı ve bu görev sırasında halk ağzından söz derleme çalışmaları yürüttü.

Türk Dil Kurumu’nda 19 yıl yönetici olarak çalıştı (1932-1951). Aynı zamanda Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi’nde ve Polis Enstitüsü’nde Farsça dersleri verdi (1937-1942).

ESERLERİ

Türk Dilbilgisi

-Türkçenin biçim bilgisiyle (morfoloji) ilgili incelemeler.

-Türk dili kuralları (1931),

-Türkçemizde –men, -man (1940),

-Türk dilinde ekler ve kökler üzerine bir deneme (1942),

-Türk dilinde kelime yapma yolları (1946),

-Türk büyükleri veya Türk adları. 

ÇEVİRİLER

Türk dilinin tarihsel dönemleriyle ilgili bazı dil yapıtlarını günümüz Türkçesine çevirerek bilimsel yayınlarını yaptı:

-Divani lügat it-türk (5 cilt, 1939-1943),

-Et-Tuhfet üz-zekiyye fi’l lügat it-Türkiyye (1946),

-Müyessiret ül-ulum (1946),

-Eş-Şükür-üz-Zehebiyye vel-Kitai'l-Ahmediyye fil-Lügat-it-Türkiyye (1949).

DESTAN VE ÖYKÜLER

-Tan Destanı (1925),

-Sakarya Destanı,

-Öğüt,

-Cönk, birinci defter (Manzum küçük hikâyeler),

-Onuncu Yıl Destanı (1933),

-Suna ile Çoban (1938). Ayrıca

-Baş belâları adlı 3 perdelik bir tiyatro oyunu vardır.

DİĞERLERİ

-Türk Zaferine Armağan - Hilâfet, Saltanat ve Cumhuriyet hakkında,

-Maraş Tarih ve Coğrafyası

-Tarikat (Bektaşilik ve edebiyatı, 1921), ve

-Din (Müslümanlara öğütler, 1923), konuları üzerinde de durmuş, bir de Kuran tefsiri yapmıştır (Tanrı kitabı, 1962).





KAYNAKÇA: www.wikipedia.org

BERGAMALI KADRİ

Bergamalı Kadrî, 16. yüzyıl Türk dilcisi.

Bergamalı Kadrî hakkında kaynaklarda kayda değer bir bilgi bulunmamaktadır.1530'da kaleme alınmış Müyessiretü'l-Ulûm adlı dil bilgisi kitabının yazarıdır. Bu kitap Anadolu Batı Türkçesiyle yazılmış en eski dil bilgisi eseridir.Bergamalı Kadrî bu eserini Kanuni Sultan Süleyman'ın sadrazamı Sadrazam İbrahim Paşa adına sunmuştur.Eser Besim Atalay tarafından Türkiye Türkçesine aktarılmıştır.(1946)
Bergamalı Kadri Efendi adı 01.06.1938 tarihinde Kültür İşyarlığı'nın 20.05.1938 tarih ve 637 sayılı betisi (yazısı) ile doğup büyüdüğü şehir olan Bergama'da "İkinciokul" adıyla faaliyet gösteren bir ilkokula verilmiştir.Bu okul Bergama'da cumhuriyet dönemini açılan ikinci ilkokuldur.01.09.1972 tarihinde kullandığı binanın öğrenci sayısına göre yetersiz kalması ve yapının çok eski olması nedeniyle kapatılarak yakın bölgedeki 14 Eylül İlkokulu'na ilhak olmuştur.Ama sonrasında Bergama'da yeni açılan okullardan hiç birinde bu isim yaşatılamamıştır.Bir çok Bergama'lı da Kadri Efendi'yi yeterince tanımasa bile yazdığı eserler hâlâ okunmaktadır.





KAYNAKÇA : http://tr.wikipedia.org

AYSU ATA

  Ankara Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü başkanlığı yapmış Türkolog ve dilbilimcidir.
 1969'da Beypazarı'nda doğdu. Beypazarı Lisesi'nden mezun olduktan sonra 1986'da Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'ne başladı. Fazîlet-nâme (İnceleme-Metin-Sözlük) adlı bitirme tezi ile 1990 yılında mezun oldu. Aynı yıl Eski Türk Dili Anabilim Dalı'nda lisansüstü öğrenime başladı. 1992'de Rabguzî'nin Kısasü’l-Enbiyâ(1v-53v) adlı yüksek lisans tezini, 1995'de Kısas-ı Rabgûzî adlı doktora tezini tamamladı. 2003'de profesör, 2009'da bölüm başkanı oldu. Halen Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nde öğretim görevlisidir. Önemli yayınları arasında Türkçe İlk Kuran Tercümesi ve Uygur Türkçesi (Ders kitabı) gibi alanında ihtiyacı karşılayan yapıtlar vardır.
Kitapları: 

HAYATI

Rabgûzî Kısasü’l-Enbiyâ I. (Giriş-Metin-Tıpkıbasım), Türk Dil Kurumu Yayınları:681-1, XL+616s., Ankara 1997.

Rabgûzî Kısasü’l-Enbiyâ II .Dizin, Türk Dil Kurumu Yayınları:681-2, 820s., Ankara 1997.

Nehcü’l-Ferâdîs III. Dizin-Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları:518, XLIII+538s., Ankara 1998.

Harezm-Altın Ordu Türkçesi, Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi:36, 111s., İstanbul 2002.

Türkçe İlk Kur’an Tercümesi. Karahanlı Türkçesi (Rylands Nüshası). Giriş-Metin-Notlar- Dizin, Türk Dil Kurumu Yayınları: 854, XXXVIII+964s., Ankara 2004.

MAKALELER 

“Karaçay, Balkar, Kumuk Türkçelerinin Karşılaştırmalı Ses Bilgisi”, Türkoloji Dergisi, C.X, S.1, Ankara 1992, s.227-269.

“Mahdum Kulı”, Türkoloji Dergisi, C.X, Ankara 1992, s. 271-284.

“Kutadgu Bilig Üzerinde Bir Düzeltme Denemesi: Kör mü? Kür mü?”, Türkoloji Dergisi, C.XI, Ankara 1993, s. 301-308.

“‘Çok’ Kelimesinin Kökeni Üzerine Düşünceler”, Türk Dili, S.534, Haziran 1996, s. 1310-1314.

“Dede Korkut’ta Şüpheli Birkaç Kelime Üzerine Düşünceler”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, S.8, Ankara 1999, s. 73-81.

“Recep Toparlı Mu’înü’l-Mürîd, Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları No:15, Erzurum 1988, LXXII+287s.”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, S.10, Ankara 2000, s. 389-406.

“Bilimselsizlik”, Türk Dili, S. 588, Aralık 2000, s. 569-580.

“Derleme Sözlüğü’nde Geçen En Eski Türkçe Kelimeler”, Türkoloji Dergisi, C.XIII, S.1, Ankara 2000, s. 67-99.

“Derleme Sözlüğü’nde Eski Türkçe Bir Kelime: aglak”, Türkoloji Dergisi, C.IV, S.1, Ankara 2001, s. 21-27.

“Harezm Türkçesi”, Yeni Türkiye, S.43, Ocak-Şubat 2002, s.343-363.

“Dil“, Türk Dili, Açıköğretim Fakültesi Yayını:786, 2. baskı, Ekim 2004, s.1-13.

“Dede Korkut Hikâyelerinde Şüpheli Birkaç Kelime Üzerine Düşünceler“, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten 1998/1, Ankara 2004, s. 29-38.

„Etimolojik Sözlüklerimiz“, Virgül. Aylık Kitap ve Eleştiri Dergisi, Mayıs 2005, s.34-35.

„Kuruluş Öyküsü“, DTCF’de Türkoloji’nin Öyküsü, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yayınları, s. 1-53, Ankara 2006.

„Rabguzi“, İ.A., Türk Diyanet Vakfı, C. ?, Ankara 2006.

„Derleme Sözlüğünde Geçen En Eski Türkçe Kelimeler“, Turcology in Turkey. Selected papers, Studia Uralo-Altaica 47, Hazırlayanlar: N. Demir, Emine Yılmaz, Szeged 2007, s. 11-39.

KAYNAKÇA: http://cv.ankara.edu.tr

AYDIN KÖKSAL

Aydın Köksal (d. 1940, İstanbul) Türk elektronik, bilgisayar ve yazılım mühendisi ve dilbilimci. Türkiye Bilişim Derneği'nin onursal başkanıdır. Bilgisayar, donanım, yazılım, veri tabanı gibi 2500 bilişim terimini Türkçeye kazandırmıştır.

HAYATI

1940'ta İstanbul'da doğdu. Galatasaray Lisesini birincilikle bitirdikten sonra, Fransa'da INSA de Lyon'dan Elektronik Y.Müh. diploması aldı (1964). Bilişimsel Dilbilim dalında Bilim Doktoru (1975, HÜ), Bilgisayar Bilimleri Mühendisliği dalında Üniversite Doçenti (1980, HÜ), Bilgisayar Yazılımı ana bilim dalında Profesör oldu (1991, GÜ).[1]

Hacettepe Üniversitesi'nin kuruluş çalışmalarına katıldı (1967), HÜ Bilgi İşlem Merkezi'ni kurdu ve yönetti (1967-1980). Türkiye Bilişim Derneği'ni kurdu (1971) ve yönetti (1971-75; 1981-87); Bilişim dergisini yayınladı (1972-87); bu derginin yayın kurulu üyeliğini 1996'ya değin sürdürdü. Bilgisayar, bilgi işlem, yazılım, donanım, bilişim vb. Türkçe bilişim terimlerini geliştirdi (yaklaşık 2.500 yeni sözcük). Üniversitelerarası Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Projesini Bilgi İşlem Birim Başkanı olarak örgütledi ve yönetti (1974-80); ÖSYM Bilgi İşlem Merkezi'nin kuruluşunu gerçekleştirdi (1976). HÜ Bilişim Enstitüsü'nün kurulmasını sağlayarak (1973), Bilgisayar Mühendisliği dalında Türkiye'nin ilk Doktora Programı'nı başlattı (1974). HÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü'nü, yine bu alanda Türkiye'de açılan ilk bölüm olarak kurdu (1977); bu bölümün başkanlığını yaptı (1980-85).[1]

Kamu İktisadi Kuruluşlarını Yeniden Düzenleme Komisyonu Bilişim Altkomisyonu üyeliği (1971); DPT Elektronik Bilgi İşlem Sürekli Özel Uzmanlık Kurulu üyeliği (1975-86) ve Başkanlığı (1977-78) yaptı; Başbakanlık Danışmanlığı'nda (Devlet Durum Merkezi) bulundu (1981-82). Türk Dil Kurumu üyeliğine (1975) ve Yönetim Kurulu üyeliğine seçildi (1982-83). TÜBİTAK Bilim Adamı Yetiştirme Grubu Yürütme Kurulu üyeliğine seçildi (1984-87). Dil Derneği'nin kurucu üyeliğini ve Genel Yazmanlığı'nı yaptı (1987-88); bu derneğin yönetim kurulu üyeliğini 1992'ye kadar sürdürdü. Birleşmiş Milletler, UNESCO, SPIN, OECD, IFIP vb. uluslararası örgütlerde, yurt dışında Türkiye'yi 22 kez temsil etti.[1]

Bir mühendis olarak, özellikle bilişim teknikbiliminin ekonomik ve toplumsal kalkınmada en etkin bir araç olarak kullanılabileceğine inanan Köksal, Türk toplumunun "çağdaş bir bilişim toplumu"na dönüşmesi doğrultusunda sivil toplum örgütleri çerçevesinde yoğun çaba gösteregelmiştir. Üye olduğu dernekler şunlardır: Türkiye Bilişim Derneği (TBD), Türkiye Bilgi İşlem Sanayicileri Derneği TÜBİSAD), Türkiye Bilişim Vakfı, Atatürkçü Düşünce Derneği, Dil Derneği, Türk-Fransız Mühendisleri Dostluk Derneği, Türk-Japon Dostluk Derneği, Ankara Galatasaraylılar Birliği, Galatasaray Spor Kulübü, Ankara Tenis Kulübü.

Günümüzde, 1985'ten beri, üniversiteden kendi isteğiyle ayrılarak kurduğu danışmanlık kurumu ve yazılımevi olan Bilişim Ltd'i yönetmekte, Türk ulusal yazılım endüstrisinin gelişmesine katkıda bulunmaya çalışmaktadır.

Dr. Aydın Köksal iyi düzeyde İngilizce, Fransızca, İtalyanca bilir, Almanca ve İspanyolca teknik belgeler üzerinde de çalışma yapabilir.

Prof. Dr. Gülden Köksal ile evlidir (1967).

ÖDÜLLER

Kazandığı ödüller şunlardır:

. 1979: Tüm Öğretim Üyeleri Derneği (TÜMÖD) Dr. Necdet Bulut Fen ve Mühendislik Ödülü: Bilgisayar Mühendisliğinin Türkiye'de bir bilim dalı olarak örgütlenmesi, bilişim sözcüklerinin Türkçeye kazandırılması, DPT Bilgi İşlem Özel Uzmanlık Kurulunda bilgisayarların Türkiye'de planlı ve etkin kullanımı doğrultusundaki çalışmaları, TBD kurucusu olarak bilişim mesleğini örgütlemesi dolayısıyla. Prof. Dr. Tarık Özker ile paylaşmıștır.

. 1980: Türk Dil Kurumu (TDK) Deneme ve İnceleme Ödülü: "Dil İle Ekin" yapıtı dolayısıyla; (c) 1996'da, ilk kez tanımlandığı yıl, TBD-TÜBİSAD Yaşam Boyu Hizmet Ödülü;

. 1996: Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği (TÜDÖKSAD) Onur Üyeliği: "Cumhuriyetimizin geleceği Türk gençliğinin eğitiminde ve bilim çağının Türkiye'de yapılanmasında gösterdiği üstün gayret ve başarılardan dolayı";

. 2003: TBD Onursal Başkanlığı kendisine verilmiştir.

. 2007: Konak, İzmir 6. Türkçe Günleri Dil Ödülü. Prof. Dr. Şerafettin Turan ile paylaşmıștır.

. 2008:, Ankara Halkla İlişkiler Derneği (AHİD) Türkçeyi Sahiplenenler Ödülü kendisine verilmiştir. Jülide Gülizar ve Ali Püsküllüoğlu ile paylaşmıștır.

YAYINLAR

200'ü aşkın yayını bulunmaktadır.

KAYNAKÇA:http ://tr.wikipedia.org/wiki/Ayd%C4%B1n_K%C3%B6ksal

ALİ PÜSKÜLLÜOĞLU

Ali Püsküllüoğlu, (d. 1 Ocak 1935, Kadirli, Osmaniye - ö. 24 Haziran 2008, Ankara) Türk yazar, şair ve söz bilimci.

HAYATI

1 Ocak 1935'te o dönemde Adana iline bağlı olan Kadirli’de doğdu. Ailesi çiftçiydi. İlk ve orta okulu Kadirli’de okudu. Mersin Lisesi’nde sürdürdüğü öğrenimini, sağlığı nedeniyle yarıda bırakarak Kadirli'de, Adana’da ve İstanbul'da çeşitli işlerde çalıştı. Bunlar arasında çiftçilik, gazete satıcılığı, sinema biletçiliği, avukat yazmanlığı, redaktörlük, gazetecilik ve yayımcılık sayılabilir.

İstanbul’da Çevre Yayınevi’ni kurdu (1959). Kadirli’de Karacaoğlan adlı haftalık bir gazete çıkardı (29 Temmuz 1960, 12 sayı). 1960-83 arasında Türk Dil Kurumu'nda Yayın ve Tanıtma Kolu uzmanı olarak çalıştı, Kurum’a 1983'te el konulması üzerine istifa ederek ayrıldı. O tarihten sonra dil ve yazın çalışmalarını Ankara’da sürdürdü.

Ankara Radyosu’nda "Kitap Saati"ni (1962-63) ve Türkiye Radyoları’nda Türk Dil Kurumu adına "Arı Dile Doğru","Ana Dilimiz", "Öz Dilimiz" programlarını hazırladı (1963-66). Türkiye Radyoları’nda her akşam olmak üzere bir yıl süreyle yayımlanan, Atatürk’ün Söylev’ini ilk kez günümüz diline aktararak sunanlar arasındaydı.

Ulus gazetesinin haftalık sanat-edebiyat sayfasını yönetti (Nisan 1970-Nisan 1971, 51 sayı); Halkçı gazetesinin sanat-edebiyat sayfasını yönetti (1973); şiir dergisi Yusufçuk‘u çıkardı (Ocak 1979-Aralık 1980, 24 sayı). Türk Dili dergisinin yazı kurullarında yer aldı. Çağdaş Türk Dili dergisinin kurulmasına ön ayak oldu ve dergiyi genel yayın yönetmeni olarak bir süre yönetti. Hürriyet topluluğunun yayımladığı Hürgün gazetesinde serbest yazar olarak çalıştı (1985).

Öz Türkçe Sözlük kitabı 12 Mart döneminde toplatıldı ve bir buçuk yıl süren yargılama sonunda aklandı. Çocuklar için bir Türk şiiri seçkisi olan ve Kültür Bakanlığı’nca yayımlanan Kırlangıcın Kanat Vuruşu da 12 Eylül döneminde savcılıkça soruşturuldu ve kitap hakkında takipsizlik kararı verildi.

Dil Derneği’nin ve Edebiyatçılar Derneği’nin kurucularındandır.

24 Haziran 2008 tarihinde, uzun süredir tedavi gördüğü evinde yaşamını kaybetti. Cenazesi, 25 Haziran 2008 Çarşamba günü öğle namazının ardından Ankara Küçükesat Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından toprağa verildi .

ŞİİRLERİ

Türk edebiyatının çalışkan şairleri arasındadır. Ülkü Tamer, Turgut Uyar ve Edip Cansever şiirlerine benzer özellikler taşıyan ilk şiirleriyle İkinci Yeni şiirinin ölçülü, dengeli bir şairi olarak göründü. 1970 sonrasında tümüyle yeni bir şiire yöneldi. 1970 sonrasının toplumsal olgu ve olaylarını ele alan bu şiir, bir halk türküsü yalınlığı kazandı. Şiirlerinde yer yer Behçet Necatigil'in "kırık dize" yapısını da uyguladı.

İlk şiiri Kadirli'de Oba gazetesinde yayımlanmıştı (1950), Dergilerde ilk şiiri Haziran 1951’de Kaynak dergisinde çıktı. Doğayı, sevgiyi ve toplumsal sorunları işlediği şiirlerini ve yazılarını Varlık, Hisar, Türk Düşüncesi, Türk Sanatı, İstanbul, Değişim, Türk Dili, Papirüs, Dost, Oluşum, Hürriyet Gösteri, Milliyet Sanat Dergisi, Yusufçuk, Yazko Edebiyat, Çağdaş Türk Dili, Adam Sanat vb. dergileriyle Akşam, Vatan, Cumhuriyet, Ulus, Yeni Halkçı, Hürgün ve Milliyet gazetelerinde yayımladı.

"Mağara/Dağ Başı" adlı radyo oyunu Türkiye Radyoları’nda, İngilizceden çevirdiği tek perdelik oyunlar Türk Dili dergisinde yayımlandı.

İlk şiirlerinde halk şiirinin düşünce ve duyarlığından yararlandı; 1960’dan itibaren şiirlerinde İkinci Yeni ve toplumcu şiir anlayışının olanaklarını kullanarak açık ve yalın bir anlatımla kendi şiirini kurdu. Bir söyleşisinde "Benim şiirim, benim kuşağımın şiiri, herkesi ilgilendirmeyen şiirdir. Benim şiirim sessizliğin, usun ve karanlığın tadının şiiridir" dedi. Şiirinin özelliği "yalın bir Türkçeyle yazılmış, çok yalın, iç uyaklı, tartımlı dizelerden oluşan, yapısı sağlam, şiirimizdeki yenilikleri dikkatle izleyerek kendi şiirinin potasında eriten, toplumsal tarihi de kapsayan, zamana dayanıklı, söyleşi edası taşıyan şiirler." olarak özetlenebilir. Şiiri için Cemal Süreyya şöyle der: "İlk şiirleriyle halk şiirine yakındır. Daha sonra İkinci Yeni’nin imge anlayışına katılmış, sonra da, toplumcu bir şiire uzanmak istemiştir. Ama her şiirinde Anadolu duyarlığının merkezde olduğu görülür."

Şiirleri İngilizce, Arapça, Fransızca, Rusça, İsveççe, Sırpça gibi dillere çevrildi. Şiirleri, anlatıları ders kitaplarında yer aldı. Bilim ve Ütopya dergisi "İz Bırakanlar" bölümünden birini ona ayırdı (Nisan 2004). Çağdaş Türk Dili dergisi, ayrıntılı özgeçmişini ve kendisiyle ilgili geniş bir kaynakçayı okurlarına sundu (Mayıs 2004). Dil Derneği, Çağdaş Türk Dili dergisinin Ekim 2008 sayısını Ali Püsküllüoğlu Özel Sayısı olarak yayımladı. Söz konusu özel sayıda Ali Püsküllüoğlu'nun özgeçmişi ve yapıtları üzerine çeşitli yazılar yer almaktadır. Bir şiir dergisi olan Dize de Haziran 2004 sayısını "Ali Püsküllüoğlu Özel Sayısı" olarak yayımladı.

ŞİİR KİTAPLARI

Pembe Beyaz (1955)

Aydınlık içinde (1956)

Karanfilli Saksı (1958)

Uzun Atlar Denizi (1962)

Sırtımızda Kızgın Güneş (1965)

Unutma Onları (1976)

Yaz ve Yağmur (1978)

Gül Sevgili Yurdum (1983)

Babadat (Toplu Şiirler, 1950-1997)

SÖZLÜK ÇALIŞMALARI

Ozanlığının yanı sıra dil ve sözlük alanındaki çalışmalarıyla da kendini kabul ettirmiştir. Sözlük çalışmalarına 1963’te başladı ve ilk sözlüğü olan Öz Türkçe Sözlük 1966’da yayımlandı. O zamandan bu yana, kırk yılı aşan bir süre içinde, yirmiyi aşan sayıda ve çeşitli boyutta sözlükleri yayımlandı. Bunların ve şiir kitaplarının birçok baskısı yapıldı.

KAYNAKÇA:http://tr.wikipedia.org

ALİ AKAR

Prof. Dr. Ali AKAR (d. 10 Şubat 1965, Sivas), Türk dilbilimci.

  Sivas'ın Yıldız beldesinde doğdu. 1988 yılında KTÜ Fatih Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nden mezun oldu. Kısa bir süre orta öğretimde öğretmenlik yaptıktan sonra 1990'da Fatih Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümü’nde açılan araştırma görevliliği sınavını kazanarak üniversiteye geçiş yaptı.

Yüksek lisans çalışmasını, 1992 yılında Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde Eski Anadolu Türkçesi alanında hazırladı. Doktorasını İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eski Türk Dili Ana Bilim Dalı'nda "Mirkâtü'l-cihâd (Dil Özellikleri-Metin-Dizin)" adlı tez çalışması ile 1997 yılında tamamladı.

Askerlik görevini, 1999-2000 yıllarında Kara Harp Okulu'nda yedek subay öğretim elamanı olarak yaptı.2006’da doçent, 2011 yılında profesör oldu. Çalışma alanı yoğunlukla Türk dili tarihi, Eski Anadolu Türkçesi ve Türkiye diyalektolojisi olan Ali Akar'ın, ulusal ve uluslararası dergilerde makaleleri yayımlandı. Rusya, Ukrayna, Hollanda, Romanya, Kazakistan, Azerbaycan, Mısır ve Suriye'de çeşitli bilimsel toplantılarda bulundu. Ayrıca Erasmus öğretim elemanı hareketliliği çerçevesinde İsveç'in Uppsala Üniversitesinde Türkiye'de diyalektoloji çalışmaları ve son dönem Türkoloji eğitimi konularında seminerler verdi.

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi'nde görev yapmaktadır.

KİTAPLARI

1. Muğla Ağızları, Muğla Üniversitesi Yayınları 50. Rektörlük Yayınları 30. ISBN 975-7207-47-0. Muğla 2004, 320 s.

2. Türk Dili Tarihi, Dönem-Eser-Bibliyografya, Ötüken Yayınları, Yayın Nu: 597, Kültür Serisi: 272, ISBN 975-437-517-8. İstanbul, 2005, 339 s.

3. Muğla ve Yöresi Ağızları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Yayın Nu: 1076, Ankara 2013, 426 s

KAYNAKÇA:http://tr.wikipedia.org/wiki/Ali_Akar

AKŞİT GÖKTÜRK

27 Aralık 1934' te Van'da doğmuş , 26 Şubat 1988'de İstanbul'da vefat etmiştir. Edebiyat eleştirmeni, çevirmen, yazar ve dilbilimcidir.

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü bitirdi (1960). 1961'de aynı fakülteye asistan olarak girdi. 1965'te doktorasını verdi; 1972'de doçent, 1978'de profesör oldu. İngiltere'de Nottingham Üniversitesi'nde (1964-65) ve Almanya'da Konstanz Üniversitesi'nde (1970, 1974-76) araştırmacı olarak çalıştı. Uppsala ve Batı Berlin üniversitelerinde çeviri kuramları ve yöntemleri konulu seminerleri yönetti.[1]
Robinson Crusoe'nun Türkçedeki ilk tam çevirisiyle 1969 Türk Dil Kurumu (TDK) Çeviri Ödülü'nü kazandı. 1975-83 arasında TDK Yönetim Kurulu üyeliğinde bulundu.
1958'den sonra Varlık, Yeni Dergi, Türk Dili, Yeni Ufuklar, Çağdaş Eleştiri, Yeni Edebiyat gibi dergilerde inceleme yazıları ve çeviriler yayımlayan Göktürk, eleştirilerinde dil çözümlemelerine ve üslup sorunlarına ağırlık verdi. Denemelerinde yazar-metin-okur arasında kurulan iletişimin hangi dilbilimsel süreçlerle gerçekleşmeye çalıştığını göstermeye çalıştı; edebiyat yaşantısının ancak okurla bir bütünlüğe ulaşabileceği görüşünü savundu.
Steinbeck, Lady Gregory, Bertrand Russell, Walter Kaufmann, Samuel Beckett, Friedrich Dürrenmatt, Maksim Gorki, Juan Ramon Jimenez, Mark Twain, Francis Bacon, Friedrich Christoph Förster, John Connell, Erich Kästner, Robert Louis Stevenson, D. H. Lawrence ve T. S. Eliot gibi yazarlardan yaptığı çevirilerle tanınır.
BAZI YAPITLARI
Edebiyatta Ada (1973/Ada, 1982)
Okuma Uğraşı (1979, 1988)
Çeviri, Dillerin Dili (1986)
Sözün Ötesi (Yazılar) (1989)





KAYNAKÇA: http://tr.wikipedia.org/wiki/Ak%C5%9Fit_G%C3%B6kt%C3%BCrk

AHMET ERCİLASUN

1943 yılında İzmir'de doğdu. Babası Kıbrıslı, annesi Kastamonuludur. İlk ve orta öğrenimimi İzmir'de tamamladı. İzmir İmam-Hatip Okulunu ve dışarıdan fark derslerini vererek Ayvalık Lisesini bitirdi. 1963'te İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'ne girdi. 1967'de Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi'ne asistan olarak girdi. Kars'tan derlediği metinlere dayanarak hazırladığı "Kars İli Ağızları - Ses Bilgisi" adlı teziyle 1971'de "doktor" ünvanını aldı. 1976 Haziran'ı ile 1977 Ağustos'u arasında Amerika Birleşik Devletleri'nin Seattle şehrinde University of Washington'da misafir araştırıcı olarak bulundu. 1979 yılında "Kutadgu Bilig'de Fiil" adlı teziyle doçent oldu. 1983'te ek görevli Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi'nde Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nün başkanlığına getirildi. 1986'da Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Faktültesi'ne profesör olarak tayin edildi ve bu fakültenin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü kurdu. Gazi Üniversitesi Basın-Yayın Yüksek Okulu Müdürlüğü görevini yürüttü.1992'de Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü kurulunca bu bölümün başkanlığına getirildi. 1993 - 2000 yılları arasında Türk Dil Kurumu başkanlığı yapmıştır. 2001 yılında Kırgızistan'da Manas Üniversitesi'nde misafir profesör olarak bulundu. 15 Aralık 2002 tarihinde Aydınlık Türkiye Partisi genel başkanı seçildi. 2004 yerel seçimlerinden sonra bu görevi bırakarak aktif siyasetten çekildi. Hacettepe Üniversitesi'nde Yeni Türk Edebiyatı profesörü olarak görev yapan Bilge Ercilasun'la evlidir; iki çocuğu vardır. Halen, emekli olduğu Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı bölümünde, dışardan ders vermektedir. Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun'un Türk dili, edebiyatı, Çağdaş Türk Lehçe ve şiveleri konusunda pek çok eseri ve makalesi bulunmaktadır.

ESERLERİ

1. Arpaçay Köylerinden Derlemeler, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1976 (Prof. Dr. Selâhattin Olcay ve Dr. Ensar Aslan'la birlikte), 398 s.
2. Bugünkü Türk Alfabeleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1977, 1. Cilt: 8+249 s. 2. Cilt: 8+266 s.
3. Kars İli Agizlari- Ses Bilgisi, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1983, VIII+386 s.
4. Kutadgu Bilig'de Fiil, Gazi Üniversitesi Yayınlari, Ankara, 1984, XII+196 s.
5. Dilde Birlik, Conk Yayınları, İstanbul, 1984, 160 s. ; ilâveli ikinci baskı, Ecdâd Yayınlari, Ankara 1993, 262 s.
6. "Başlangıcından XIII. Yüzyıla Kadar Türk Nazım ve Nesri", Büyük Türk Klasikleri 1, Ötüken-Söğüt Yayınları, s. 37-184, İstanbul, 1985.
7. Uygur Halk Masalları (Sekur Turan'la birlikte Türkiye Türkçesi'ne aktarılmıştır), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1989.
8. Örneklerle Bugünkü Türk Alfabeleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, 2. baskı; Ankara 1989;3. baskı: Ankara 1990; 4. baskı: Ankara 1993; 5. baskı: Ankara 1996, XVII+301 s.
9. Türk Dili ve Kompozisyon Bilgileri (ortak), YÖK Yayınları, Ankara, 1990, X+364 s.
10. Moğolistan ve Çin Günlüğü, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1991, 144 s.
11. Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (ortak), Kültür Bakanlığı Yayınları, 1. Cilt: Kılavuz Kitap, Ankara, 1991, XIV+1183 s.; 2. Cilt: Dizin, Ankara, 1992, 502 s.
12. Türk Dünyası Üzerine İncelemeler, Akçağ Yayınları, Ankara, 1993; 311 s. İlâveli ikinci baskı,Anka
13. Türk Dili I-II-III-IV (Leyla Karahan ile birlikte), Deniz Yayınevi, İstanbuli 1994-1996
14. Gülnar(roman), Ötüken Yayınları, İstanbul, 1998, 158 s.
15. Türk Dili Tarihi / Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla,Akçağ Yay, Ankara, 2004; 488 s.
16. 2BA (roman), Akçağ Yayınları, 2006, 204 s.
17. Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Grameri-I Fiil - Basit Çekim(Editör), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2006, 802 s.
18. Makaleler (Yayına hazırlayan Ekrem Arıkoğlu), Akçağ Yayınları, Ankara, 2007, 751 s.





KAYNAKÇA: http://tr.wikipedia.org/wiki/Ahmet_Ercilasun

AHMET CEVAT EMRE

Ahmet Cevat Emre (d. 1878, Resmo, Girit) - (ö. 10 Aralık 1961), Türk siyasetçi, dilbilimci, çevirmen ve yazar.

HAYATI
Girit fatihlerinden Veliyeddin Paşanın, Resmo şehri dışında, manastırdan çevirmiş olduğu Kadiri tekkesinde doğdu.
İdadi mezunudur. Trablusgarp Valisi Ahmet Rasim Paşa'nın çiftlik yöneticiliği, Ticaret, Trablusgarp İstinaf Mahkemesi Zabıt Kâtipliği, Resmo Vakıf İdaresi Memurluğu, Yeni Asır, İkdam, Şurayı Ümmet, Sabah, İfham, Aksam ve Vakit gazeteleri Yazarlıkları, Daru'l- Muallimîn Fransızca Öğretmenliği, Fransızca, Türkçe Sarf ve Nahiv Ögretmenlikleri, Husûsi Daru'l-Mürebbiyât Okulu Kuruculuğu ve Ögretmenliği, Darülfünun Edebiyat Şubesi ve Ural-Altay Dilleri Öğretmenliği, Türk Dil Encümeni Azalığı, Muhit Dergisi sahipliği, Türk Dili Tetkik Cemiyeti Kurucu Üyeliği ve 1-6. Kurultaylarda Merkez Kurulu Üyeliği ve Kolbaşkanlığı, TBMM IV. (Ara Seçim)ve V. Dönem Çanakkale Milletvekilliği yapmıştır. Evli ve dört çocuk babasıdır.[1]

ESERLERİ
Atatürk'ün İnkilap Hedefi ve Tarih Tezi (1956),
Alfabenin Menşei (1939),
Eski Türk Yazısının Menşei (1939),
Türkçenin Yapılışı (1942),
Türkçede isim Temelleri (1943),
Türk Lehçeleri Mukayeseli Grameri I Fonetik (1949),
Odysseia (çeviri 1957),
Agamemnon Aiskhylos (çevirii, 1945),
İki Neslin Tarihi (1960).





KAYNAKÇA: http://tr.wikipedia.org/wiki/Ahmet_Cevat_Emre

AGOP DİLAÇAR

Agop Dilaçar (Martayan) (22 Mayıs 1895 – 12 Eylül 1979), Türk dili üzerine uzmanlaşmış Türkiye Ermenisi dilbilimcidir. Türk Dil Kurumu'nun ilk genel sekreteridir. Türkçe ile ilgili yaptığı çalışmalarından ötürü Mustafa Kemal Atatürk tarafından kendisine "Dilaçar" soyadı verilmiştir.[1][2] Ermenice ve Türkçenin yanında İngilizce, Yunanca, İspanyolca, Latince, Almanca, Rusça ve Bulgarca bilmekteydi.[2] 1915 yılında Robert Kolej'den mezun olmuştur.[2] I. Dünya Savaşında Kafkasya Cephesinde yedek subay olarak görev aldı.[2] 1919'dan itibaren Robert Kolej'de İngilizce öğretmeni olarak çalışmaya başladı. Dilaçar, Mustafa Kemal'e "Atatürk" soyadının verilmesini TBMM'ye teklif eden kişidir.

Savaştan sonra, Beyrut'ta bir Ermeni okulunun müdürlüğünü yapmaya başladı ve Beyrut'ta Ermenice yayımlanan ilk gazete olan Luys (Ermeni: լույս Işık)'un genel yayın yönetmenliğini üstlendi. Eşi Meline ile birlikte gittiği Sofya'da Eski Türkçe ve Uygurca dersleri verdi ve ilk kitabını yayımladı. 22 Eylül 1932 yılında Dolmabahçe Sarayı'nda, Mustafa Kemal Atatürk'ün başkanlığında gerçekleştirilen I. Türk Dil Konferansı'na İstepan Gurdikyan ve Kevork Simkeşyan ile birlikte dil uzmanı olarak davet edildi. Daha sonra çalışma ve araştırmalarını yeni kurulan Türk Dil Kurumunun baş uzmanı ve ilk genel sekreteri olarak sürdüren Agop Martayan, 1934'teki Soyadı Kanunu dolayısıyla, Atatürk'ün kendisine Türkçenin gelişimine katkılarından dolayı önerdiği "Dilaçar" soyadını kabul etti. Türk Tarih Tezi ve Güneş Dil Teorisi çalışmalarıyla, Türk ulusunun ve Türkçenin kökenlerinin bulunması konusunda önemli bilgileri ortaya çıkardı. 1936-1951 yılları arasında Ankara Üniversitesi'nde dil-tarih ve Türkoloji dersleri verdi ve Türkçe üzerine önemli çalışmalar yaptı. Latin harfleri ile yeni Türk abecesinin oluşturulmasına yönelik çalışmalara katıldı. 1942-1960 yılları arasında Türk Ansiklopedisi'nin hazırlanması çalışmalarında başdanışmanlık yaptı. Türk Dil Kurumu'ndaki görevini ve dil çalışmalarını 1979'daki ölümüne kadar sürdürdü.

ÖLÜMÜ
Ölüm haberi TRT tarafından Adil Dilaçar olarak yanlış duyurulmuş, sonrasında ise Agop adı söylenmeyerek A. Dilaçar şeklinde aktarılmıştır.

YAPITLARI
Les bases Bio-Psychologiques de la Théorie Güneş Dil (Güneş Dil Teorisi'nin Biyopsikolojik Kökenleri) (1936)
Azeri Türkçesi (1950)
Batı Türkçesi (1953)
Lehçelerin Yazılma Tarzı
Türk Dil ve Lehçelerinin Tasnifi Meselesi (1954)
Devlet Dili Olarak Türkçe (1962)
Wilhelm Thomsen ve Orhon Yazıtlarının Çözülüşü (1963)
Türk Diline Genel Bir Bakış (1964)
Türkiye'de Dil Özleşmesi (1965)
Dil, Diller ve Dilcilik (1968)
Kutadgu Bilig İncelemesi (1972)
Anadili İlkeleri ve Türkiye Dışındaki Uygulamalar (1978)

HAKKINDA YAZIAN ESERLER
http://dillerlehceler.blogspot.com.tr/2014/03/agop-dilacar.html Kaya Türkay, A.Dilâçar, Türk Dil Kurumu Yayınları, 1982, 266s   .http://dillerlehceler.blogspot.com.tr/2014/03/agop-dilacar.html





KAYNAKÇA: http://tr.wikipedia.org